ZML-EMB pre-ambule

In samenwerking met Reformatorisch Gespecialiseerd Onderwijs (RGO) is een Leerlijn Burgerschap voor het ZML ontwikkeld. Als uitgangspunt is hiervoor de ‘Leerlijn Burgerschap voor het basisonderwijs’ gebruikt.

De reformatorische scholen voor speciaal onderwijs hebben de maatschappelijke verantwoordelijkheid om leerlingen toe te rusten zodat zij als zij volwassen zijn, naar vermogen kunnen deelnemen in de maatschappij. Het is ons verlangen de leerling via burgerschapsonderwijs bagage mee te geven voor het leven waarbij hij of zij de maatschappij kan dienen of daaraan deelnemen. Deze pre-ambule heeft als doel een kader te geven aan de scholen waarin onderwijs wordt gegeven aan zeer moeilijk lerende kinderen (Cluster 3/ZML).

Uitstroom

Het aanbod op het terrein voor burgerschapsonderwijs geldt daarom voor alle leerlingen binnen het ZML. Tegelijk is de leerlingenpopulatie divers binnen scholen voor ZML. De uitstroom van leerlingen varieert van belevingsgerichte dagbesteding tot betaalde arbeid, met als zwaartepunt op dagbesteding ervaringsgericht/dagbesteding arbeidsmatig.

Streefdoelen i.p.v. einddoelen

Vanwege het beperkte leervermogen van de individuele leerling is hij of zij niet altijd in staat op een goede wijze kennis te verwerven of vaardigheden of een attitude aan te leren. Daarom spreken we bij burgerschapsonderwijs van werken naar streefdoelen. Dat sluit aan bij de opdracht zoals omschreven in de Wet op de Expertisecentra (WEC art. 11, lid 4) ‘Het onderwijs bevordert actief burgerschap en sociale cohesie op doelgerichte en samenhangende wijze (…).’ Daarom splitst de school het aanbod uit.

Kennis

Doorgaans biedt school eerst de kennis aan, daarna oefenen de leerlingen de vaardigheid en wordt gewerkt aan de attitude.
Bijvoorbeeld: Een ZML leerling leert dat water belangrijk is voor het leven op aarde. De bijbehorende vaardigheid: zuinig omgaan met drinkwater door dat niet te verspillen, komt later aan de orde. De houding: ík wil zuinig omgaan met drinkwater, volgt daarna, of maakt het kind zich nooit eigen.”

Vaardigheden

De leerlingen leren naar algemeen geaccepteerde normen en waarden omgaan met anderen. Ook als ze nog niet helemaal snappen waarom, trainen we vaardigheden.
Bijvoorbeeld: Leerlingen in het ZML leren een hand te geven bij het voorstellen. Sommige kinderen snappen niet de achtergrond, toch leren we dat. Op die manier geven we hen de mogelijkheid mee deel te nemen aan de maatschappij naar hun vermogen zonder dat ze bij voorbaat op achterstand staan.

We geven hen de mogelijkheid deel te nemen aan de maatschappij naar hun vermogen zonder dat ze bij voorbaat op achterstand staan.

Lessen op het niveau van voortgezet onderwijs voor het VSO

De scholen voor ZML bieden naast de doelen, gerelateerd aan het primair onderwijs ook lessen op het niveau van voortgezet onderwijs voor het VSO. Een voorbeeld hiervan is:
Leerlingen VSO leren hoe zij hun stem kunnen uitbrengen bij een verkiezing omdat ze 18 jaar zijn of binnenkort worden.

Doelgroep ZML(-EMB)

Burgerschapsonderwijs dat passend is voor de doelgroep ZML(-EMB), voldoet aan de onderstaande principes:

• Het burgerschapsonderwijs is gebaseerd op de reformatorische levensovertuiging; dit vraagt van juf en meester authentiek voorbeeldgedrag. De leerling in het ZML leert meer door zien dan praten.
• De werkwijze is vaak: voordoen, samendoen, nadoen, zelfdoen. Juf en meester doen het voor. Goed en fout. Kinderen doen het na met de leerkracht.
• We leveren maatwerk wat tegemoetkomt aan de ondersteuningsbehoeften van de leerlingen. Dat doen we als volgt:
  • Leerlingen leren op grond van hun sociaal-emotionele leeftijd. Dat geeft een basis van veiligheid. De juf of meester biedt nabijheid in de relatie, ook aan leerlingen van het VSO.
  • Gedoseerd en met kleine stapjes. Bij een les sociale vaardigheden, bijvoorbeeld het feliciteren van een jarige, staat de vaardigheid centraal. Het ‘waarom’ staat op de achtergrond en komt later omdat de leerling op dat moment de gehele leeropening nodig heeft zich de kennis eigen te maken op welke manier hij of zij een hand hoort te geven.
  • Waar mogelijk gebruiken we concrete materialen of concrete situaties. De aangeboden leerstof sluit aan bij de (be)leefwereld van de leerling zodat hij of zij in staat is de kennis of vaardigheid een plaats te geven.
  • Herhaling vergroot de leerervaring. We gebruiken kernzinnen die in de loop van de schoolcarrière meermaals aan bod komen.
  • We houden rekening met de spanningsboog van de leerling. De tijdsduur van een les wordt bepaald door de juf of meester.
  • Toetsing is vaak een observatie door juf en/of meester en de resultaten leggen we vast in ZIEN of een van de andere leerlijnen via Parnassys.
  • We weten dat leerlingen vaak een terugval tonen in het geleerde. We herhalen en gaan door.
  • Elke les zijn we als jufs en meesters afhankelijk van Gods Zegen en leren we van onze leerlingen.

Leerlingen leren op grond van hun sociaal-emotionele leeftijd. Dat geeft een basis van veiligheid.

Aanbod en toetsing

Wat betreft aanbod en toetsing van de doelen is het globaal als volgt verdeeld:

Samenvattend

• Alle doelen kunnen worden aangeboden op het SO en/of VSO, zoals hierboven staat.
• Een school dient zelf te bepalen per leerroute op basis van een context-analyse op schoolniveau in welke mate de leerling de doelen ook moet beheersen of extra aandacht
  En in wat voor soort situaties:
  • Voor leerroute 2 (ervaringsgericht) geldt altijd: de leerlingen hoeven het alleen te beheersen in makkelijke/uitnodigende situaties.
  • Voor leerroute 3 (praktisch + praktisch-cognitief) geldt: sommige doelen minimaal beheersen in makkelijke/uitnodigende situaties, andere doelen soms ook al in niet-uitnodigende situaties
  • Voor leerroute 4 en 5 (cognitief en hoger) geldt: zoveel mogelijk doelen soms ook beheersen in niet-uitnodigende situaties

terug naar home