Wat is burgerschapsvorming?
Bij het nadenken over burgerschapsonderwijs is het goed om onderscheid te maken tussen burgerschap en burgerschapsvorming.
Burgerschap gaat over de manier waarop we ons verhouden tot de Ander (God), tot onszelf, tot anderen (onze naasten) en tot het andere (onze omgeving).
Burgerschapsvorming vindt in onze scholen plaats vanuit het idee en de overtuiging dat onze kinderen én pelgrim én burger horen te zijn. Een pelgrim is iemand die beseft dat hij op doorreis is naar de toekomst, het koninkrijk in de hemel. Een burger is iemand die zijn plaats en opdracht kent in de maatschappij waarin hij leeft. Als pelgrim én burger verhouden mensen zich dus tot het koninkrijk van de hemel én tot de maatschappij waarin zij leven.
Strikt genomen valt de verhouding tot onszelf en tot God buiten burgerschap. Hoe je jezelf ziet en van waaruit je handelt, is echter wel de basis voor je burgerschap. Voor een christen is de Bijbel de Bron waaruit hij leeft.
Kennis, vaardigheden en attituden
Burgerschapsvorming doet een beroep op hoofd, hart en handen. Het gaat bij burgerschapsvorming om het ontwikkelen van gewenst gedrag door het verwerven van kennis en het ontwikkelen van attituden, vaardigheden en reflectie.
Liefdesgebod
Leidend bij de doordenking van burgerschap en burgerschapsvorming is de samenvatting van de leefregels die onze God ons heeft gegeven in de Bijbel. Zijn Zoon, de Heere Jezus, vat deze samen in het “liefdesgebod”: ‘En Jezus zeide tot hem: Gij zult liefhebben den Heere uw God met geheel uw hart en met geheel uw ziel en met geheel uw verstand. Dit is het eerste en het grote gebod. En het tweede, aan dit gelijk, is: Gij zult uw naaste liefhebben als uzelven’ (Bijbel, Mattheus 22 vers 37-39).
Afhankelijkheid van God
Op christelijk-reformatorische scholen hopen en bidden we dat leerlingen en leerkrachten leven tot eer van God en tot heil van de ander. In het burgerschapsonderwijs (en op andere vormingsterreinen) probeert de school dat te stimuleren. We beseffen dat het resultaat niet vanzelfsprekend overeenkomt met de bedoeling. Leerlingen maken uiteindelijk zelf keuzes op welke manier ze hun leven inrichten. Zowel leerlingen als leerkrachten zijn daarin afhankelijk van de zegen van de Heere.
Keuzes achter de begripsomschrijving
Om tot de begripsomschrijving voor burgerschap en burgerschapsvorming te komen, zijn er diverse keuzes gemaakt.
Lees hier meer over de keuzes achter de begripsomschrijving.